1 września 1939 r. to dzień, w którym atakiem Niemiec na Polskę rozpoczęła się II wojna światowa. By uczcić pamięć o tych wydarzeniach co roku na Cmentarzu Ofiar Faszyzmu w Sudwie odbyły się obchody rocznicy wybuchu tej najstraszniejszej z wojen. Tegoroczne obchody rozpoczęły się tradycyjnie wprowadzeniem flagi i pocztów sztandarowych i uroczystym odśpiewaniem hymnu państwowego. Następnie ks. proboszcz Sławomir Piniaha odprawił nabożeństwo w intencji wszystkich ofiar II wojny światowej. Po zakończeniu mszy rozbrzmiał dźwięk syreny i archiwalny komunikat radiowy o rozpoczęciu wojny.
Kolejnym punktem uroczystości było wystąpienie Zastępcy Burmistrza Bogusława Kowalewskiego z przemówieniem, oto fragmenty: „…Dziś obchodzimy 79 rocznicę tamtych tragicznych wydarzeń. Niepodległa Polska, która odrodziła się po 123 latach zaborów, tylko 21 lat mogła funkcjonować jako niepodległe państwo. Rok 1939 rozwiał złudzenia co do pokojowej przyszłości Polski i Europy. Narastały groźby i żądania niemieckie. Podczas sławnego przemówienia w Sejmie, ówczesny Minister Polityki Zagranicznej Józef Beck, powiedział: ,,My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest tylko jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor”. Polacy jako pierwsi w Europie nie dali się włączyć do koalicji hitlerowskiej, wyrazili zdecydowany opór i sprzeciw. Dlatego 1 września 1939 roku o godz. 4.45 nastąpił atak na Westerplatte…”, „…Na Westerplatte dzielnie bronili się nasi żołnierze, broniono Warszawy, Poczty Gdańskiej, ale wskutek wielokrotnej przewagi wojsk niemieckich i obojętności innych państw, klęska była nieunikniona. Wojska polskie cofały się przed nacierającymi siłami nieprzyjaciela, Niemcy bombardowali cofające się kolumny wojska i cywilów. Tak było w całym kraju.
Wówczas stała się rzecz równie tragiczna, 17 września 1939 roku od wschodniej granicy na Polskę uderzyła armia sowiecka wbijając nóż w plecy cofającej się armii polskiej. Była to konsekwencja wstydliwego do dziś tajnego porozumienia Hitlera ze Stalinem i paktu Ribbentrop-Mołotow, w którym Rosja i Niemcy podzieliły strefę wpływów w Europie. Nastała ciemna noc okupacji. Okupanci zarówno niemieccy jak i sowieccy rozpoczęli systematyczne niszczenie narodu polskiego, a szczególnie ludzi wykształconych, inteligencji, profesorów oraz księży…”, „…Przywołuję dziś bohaterów tamtych wydarzeń oraz ich znaczoną krwią drogę ku wolności: żołnierzy wszystkich frontów, powstańców warszawskich, partyzantów, Sybiraków, więźniów obozów koncentracyjnych, łagrów i stalagów, w tym Stalagu IB Hohenstein, którzy przez walkę, swoją mękę i trwanie w polskości upominali się o prawo do godności, suwerenności i życia w pokoju. Przywołuję matki i ojców, kapłanów, nauczycieli, inteligentów, robotników i chłopów, którzy ryzykując życiem strzegli mowy ojczystej i przekazywali miłość do Ojczyzny następnym pokoleniom.
Przywołuję – w 79. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego – jego inspiratorów i bohaterów oraz żołnierzy „wyklętych”. Ich dziełem było nie tylko podjęcie walki z okupantem, ale także stworzenie siły moralnej, niepodległościowej tradycji, która pozwoliła przetrwać czas „zniewolonego umysłu”. Dzięki nim możemy dziś żyć w wolnej Polsce! Szczególny charakter dzisiejszych uroczystości ma wielkie znaczenie w roku gdzie świętujemy 100 lat odzyskania niepodległości przez Polskę po 123 latach niewoli w zaborach.
Niech dzisiejsza uroczystość będzie naszym podziękowaniem, źródłem satysfakcji z rozwoju naszego państwa, mądrego korzystania z daru wolności i zjednoczenia w osiąganiu wspólnych celów na poziomie całego kraju oraz naszej małej ojczyzny…”
Po przemówieniu nastąpiło złożenie kwiatów i zniczy przez delegacje oraz osoby prywatne:
- Delegacja Zarządu Koła Zbiorczego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Olsztyn Oddział Olsztynek
- Koło Związku Sybiraków w Olsztynku
- Stowarzyszenie Tradycji Wojska Polskiego z Mrągowa
- IV Warmińsko - Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej
- Władze Miasta i Gminy Olsztynek Zastępca Burmistrza Bogusław Kowalewski oraz Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Olsztynku Andrzej Salwin
- Przedszkole Miejskie wraz ze Żłobkiem Miejskim w Olsztynku
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Noblistów Polskich w Olsztynku
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Olsztynku
- Szkoła Podstawowa w Elgnówkuim. Erwina Kruka
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Waplewie.
- Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich im św. Jana Pawła II w Olsztynku.
- Zespół Szkół im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza w Olsztynku
- Drużyna Harcerska „Non Nobis” w Olsztynku
- Młodzieżowa Rada Miejska w Olsztynku
- Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku
- Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci w Ameryce
- Zespół Szkół im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza w Olsztynku
- Ochotnicza Straż Pożarna
- Komisariat Policji oraz Straż Miejskia w Olsztynku
- Nadleśnictwo Olsztynek
- Nadleśnictwo Jagiełek
- Nadleśnictwo Nowe Ramuki
- Zespół Administracji Szkół i Przedszkoli w Olsztynku
- Gminne Centrum Zdrowia w Olsztynku
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
- Miejski Dom Kultury w Olsztynku.
- Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Olsztynku
- Gospodarka Komunalna Sp. z o.o. w Olsztynku
- Tymbark –Grupa Maspex Wadowice Spółka z.o.o. w Olsztynku
- AMW Rewita Oddział Waplewo w Marózie
- Warsztaty Terapii Zajęciowej w Olsztynku
- inne instytucje oraz osoby prywatne
Po złożeniu kwiatów nastąpił występ artystyczny Pani Aleksandry Kucińskiej.
Po występie nastąpiło wyprowadzenie pocztów sztandarowych i zakończenie obchodów 79 rocznicy wybuchu II wojny światowej.